Hayatı

Köroğlu''nun, bu ünlü halk yiğidinin, 24 kollu bir destan kahramanının yaşamı da kesinlikle belli değil. Çoğu söylencelere bağlı görünüyor. Kimilerine göre, Köroğlu, 16. yüzyıldaki Celali ayaklanmalarında yer almış bir eşkiya-kahramandır.

Kimilerine göre, bir yeniçeri ozanıdır. 1577-1590 yıllarında İran-Osmanlı seferine katılmış, bu seferde büyük başarılar sağlayan Özemiroğlu Osman Paşa için söylediği iki şiirle de varlığını saptamıştır.

Kimilerine göre, Köroğlu''nun asıl yurdu Anadolu değil, Horasan''dır. Celali''lerle bir ilgisi yoktur. Bu görüşe göre, Köroğlu, Kun Yabguları soyundan gelme, Oğuznamelerde Kara-Konak diye gösterilen Murat Boylarını
Sasanlı İranlılara karşı korumuş bir ailedendir. Bu aile Arapçayı''nda ve Yukarı Aras boyunda da egemen olmuştur. Bu ailenin destanı, bütün Önasya Türklüğüne yayılmış Köroğlu destanları olarak yaşayagelmiştir.

Bütün söylencelerden, varsayımlardan çıkan sonuç şudur ki, Köroğlu, ister bir kişi olsun, ister ayrı ayrı birkaç kişi olsun, Türk halkı Köroğlu''nun kişiliğinde bir yiğitliği, halkı, yoksulu, ezileni koruyan bir savaşçıyı, çeşitli katkılarla simgelemiş, yüreğinde, belleğinde yaşatmıştır. Yaşatmayı da sürdürmektedir.

19. yüzyılda yetişmiş olan Dadaloğlu''nda da Köroğlu''nun yiğitliğinin etkilerini açık seçik görebilme olanakları vardır. Sevi şiirlerinde bile, bir yiğit tutum içinde görülen Köroğlu, Anadolu''nun ortak özleminin, duyarlılığının, yiğitlik duygusunun simgesi olarak ortaya çıkmaktadır.

Ay Yansın Ağalar Güneş Tutulsun

Ay yansın ağalar güneş tutulsun Parladı parladı çalın kılıncı Oklar gıcırdasın ayyuka çıksın Mevlanın aşkına basın kılıncı Durmayın orada kargı kucakta Dolansın yiğitler köşe bucakta Bir savaş edelim kelle kucakta Şehitler aşkına çalın kılıncı Koç yiğitler melemeli dev gibi Düşman kanı devrilmeli dağ gibi Dest vurun avını almış bey gibi Haykırı haykırı çalın kılıncı Koç yiğitler bu kış burda kışlasın Yılan dili eğri hançer işlesin Kafir düşman el''amana başlasın Kaçanı göndermen basın kılıncı Koç yiğitler düğün bayram eylesin Küheylan kişnesin aygır oynasın Kazanlarda adam kanı kaynasın Esir etmek yok ha çalın kılıncı Yürü yiğit beyler namımız kalsın Kelle getirenler bahşişin alsın Öldürün atların hep yayan kalsın Yaya kalana da çalın kılıncı Koç Köroğlu girdi meydan almaya Nara vurup düşmanına dalmaya Yemin ettim yedi derya dolmaya Doldurun denizi basın kılıncı

Bizim İllerin Beyleri

Bizim illerin beyleri Yakar kandili kandili İçip arslana dönerler Kadeh döndürü döndürü Hem içerler hem kanarlar Düşmana meydan ararlar Arap atlara binerler Boyun sündürü sündürü Çürüdü gönlüm çürüdü İçerde yürek eridi Beylerin kolu yoruldu Kılıç döndürü döndürü Beyler n''eyleyip n''idelim Güzellerle göç edelim Meydanda at oynatalım Boynun döndürü döndürü Köroğlu der ki karıdım İhtiyar oldum çürüdüm At yoruldu ben yoruldum Güzel bindiri bindiri

Eğer Kendülerde Erlik Var İse

Eğer kendülerde erlik var ise Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri Kanından susayıp candan geçerse Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri Atına binende eyledi dizgin Alayları çatıp eyledi bozgun Leşine kondurmak isterse kuzgun Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri Koç yiğitleri aldım da yanıma Keskin kılıcımı çaldım belime Serimden geçmişim bakmam ölüme Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri Karşımda durana kalmaz kararım Doğrulup gelene yoktur zararım Ya şehitlik ya gazilik dilerim Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri Ala sadağımı sundum özüme Hezaran kalkanım aldım dizime Köroğlu der kan göründü gözüme Gelsin döğüşelim Bolu Beyleri

Hemen Mevla İle Sana Dayandım

Hemen mevla ile sana dayandım Arkam sensin kal''am sensin dağlar hey Yoktur senden gayri kolum kanadım Arkam sensin kal''am sensin dağlar hey Sana derim sana hey ulu yaylam Meğer başım alam ilimden gidem Okum senden yayım sendendir cıdam Arkam sensin kal''am sensin dağlar hey Yüce yüce tepesinden yol aşan Gitmez oldu gönlümüzden endişen Mürüvvetsiz beyden yeğdir dört köşen Arkam sensin kal''am sensin dağlar hey Köroğlu der tepelerden bakarım Gözlerimden kanlı yaşlar dökerim Bunca yıldır hasretini çekerim Arkam sensin kal''am sensin dağlar hey

Hoylu''m

Bağdat''a sefer edenler Hoylu''m nic''oldu gelmedi? Turna teline gidenler Hoylu''m nic''oldu gelmedi? Bagdat''a sefer eyledim Hoylu''m da kaldi gelmedi Acem ile ceng eyledim Hoylu''m da kaldı gelmedi Düğünü bozup gidenler Badeyi süzüp gidenler Acem ile ceng edenler Hoylu''m nic''oldu gelmedi N''olsam koç Köroğlu n''olsam Hoylu''yu düşümde görsem N''olaydı da ben de ölsem Hoylu''m da kaldı gelmedi

Karşıdan Gelen Piyade

Karşıdan gelen piyade Bizim iller yerinde mi Etekleri çimen olmuş Karlı dağlar yerinde mi Çamlıbel'' in koyağında Sular akar ayağında Şirin Döne yanağında Siyah benler yerinde mi? Köroğlu der öğündüğüm Taşlar alıp döğündüğüm Arka verip sığındığım Koca çamlar yerinde mi?

Kır-atım Meydan Yerinde

Kır-atım meydan yerinde Gezer horlayı horlayı... Bir kötü az bin kavgadan Kaçar zorlayı zorlayı... Kır-ata yakışır bunlar Yiğit giyer demir donlar. Ak gövdeden ala kanlar Akar şorlayı şorlayı... Köroğlu der al kanları Yere serer çok canları Eğri kılıç düşmanları Kırar parlayı parlayı...

Kimisi Pınar Başında

Kimisi pınar başında Kimisi yolun dışında Al giyen on beş yaşında İlle mavili mavili Kimisi dağlarda gezer Kimisi incisin dizer Al giyen bağrımı ezer İlle mavili mavili Kimisi odun devşirir Kimisi kahve pişirir Al giyen aklım şaşırır İlle mavili mavili Köroğlu''m der ki n''olacak Takdir yerini bulacak Mavilim kaldı alacak İlle mavili mavili

Meydan Gümbür Gümbürlenir

Mert dayanir nâmert kaçar Meydan gümbür gümbürlenir Şahlar şahi divan açar Divan gümbür gümbürlenir Yigit kendini övende Oklar menzili dövende Kiliç kalkana degende Kalkan gümbürlenir Ok atilir kalasindan Hak saklasin belâsindan Köroglu''nun nârasindan Daglar gümbür gümbürlenir

Muhanetlik Etmek Değil Karımız

Muhanetlik etmek değil karımız Şehriyar sözüne uyanlardanız Meydana girende yoktur korkumuz Kazaya ırıza diyenlerdeniz Ödleklerle hoş değildir aramız Teke tek düşmana varmak töremiz Muhanete sardırmayız yaramız Yarayı kendimiz saranlardanız Bineyidim kır atımın üstüne Alayıdım hançerimi destime Gafili varmayız düşman üstüne Vakta hazır olun diyenlerdeniz

Sağ Elde Kılınç Ettiğim

Sağ elde kılınç ettiğim Sol elde kalkan tuttuğum Kol kola sarılıp yattığım Şirin Döne yerinde mi Kılınç deyu bağlandığın Kalkan deyu kullandığın Seyreyleyip eğlendiğin Şirin Döne saçın yoluk Çamlıbel''in koyağında Sular akar ayağında Şirin Döne yanağında Ürüşen benler yerinde mi Çamlıbel''in koyağında Su kesilmiş ayağında Güzel Döne yanağında Kibar benler soluk soluk Küçücükten büyüttüğüm Saz çalarak uyuttuğum Mah yüzünü seyrettiğim Han Ayvaz''ım yerinde mi Küçücükten büyüttüğün Ürgüleyip uyuttuğun Gül yüzünü seyrettiğin Han Ayvaz''ın boynu buruk Köroğlu der öğündüğün Taşlar alıp dövündüğün Arka verip sığındığın Koca çamlar yerinde mi Güdümen der karlı dağlar Dağda çamlar kara bağlar Döne söyler Ayvaz ağlar Ağlaşırlar soluk soluk

Selam Verdim Selam Almaz

Selam verdim selam almaz Selamıma salam seni Akçasız pulsuz aşıkım Nasıl benim kılam seni Hubluğuna yok bahane Gözlerin benzer şahana Namın çıkmıştır cihana Bilir cümle alem seni Nazlım salınır gezersin Dertli bağrımı ezersin Beyaz kağıda benzersin Yazar m''ola kalem seni Malım yok ki dökem saçam Hazinem yok ağız açam Çarem budur alam kaçam Hep yanımda bulam seni Yeni bahçenin narısın Kırmızı gülden arısın Koç Köroğlu''nun yarısın Böyle misin bilem seni

Siyah Kaküllerin Dökmüş

Siyah kaküllerin dökmüş Kızıl güllere güllere Ela gözlerini dikmiş İnce yollara yollara Gel Ayvaz''ım dolaşalım Çamlı bellere bellere Doldur elinden içeyim Mest olup serden geçeyim Seninle bile göçeyim Uzak illere illere Gel Ayvaz''ım dolaşalım Çamlı bellere bellere Okursun aşkın kitabın Komadın aşıkın ta''bın Akıttın çeşmimin abın Döndü sellere sellere Gel Ayvaz''ım dolaşalım Çamlı bellere bellere Aşıklara vardır meyli Riyazet çekmişem hayli Ben Mecnun olam sen Leyli Düşüp çöllere çöllere Gel Ayvaz''ım dolaşalım Çamlı bellere bellere Köroğlu der budur derdim Sarardı çehre-i zerdim Şu benim nihanî derdim Düştü dillere dillere Gel Ayvaz''ım dolaşalım Çamlı bellere bellere

Tan Yeri Atmadan Şafak Sökende

Tan yeri atmadan şafak sökende Düşmanın üstüne hörelenmeli Düşman kalkan alıp kılıç çekende Yiğit on beş yerinden yaralanmalı Haber aldım ihvanından kulundan Doyuk olduk akçasından pulundan Hey ağalar akan kanın alından Altımızda Kır-At kınalanmalı Köroğlu''m der Mirza gele Han gele Ben isterim günde yüz tufan gele Derelerden oluk oluk kan gele Sele düşüp gövde kürelenmeli

Yiğit Olan Gümbür Gümbür Gürlesin

Yiğit olan gümbür gümbür gürlesin Yiğidi doğuran ana bin yaşa Ak gövdede kızıl kanlar şorlasın Yiğidi doğuran ana bin yaşa Davlumbazlar yeğde yeğde vuranda Çarkacılar sallı solu dönende Eğri kılıç ak gövdeyi bölende Yiğidi doğuran ana bin yaşa Gele beyler cenge harbi çalınsın Çamlıbel askeri ayrı bölünsün Gece gündüz darbı meydan kurulsun Yiğidi doğuran ana bin yaşa Asıl koç yiğitler pusuda saklı Belleri kılıçlı eli mızraklı Hep şahin bakışlı arslan sıfatlı Yürü kan içenler hep binler yaşa Köroğlu der bugün burda duralım Sabah olsun darbı meydan kuralım Akan kandan dolu şarap vuralım Yürü Deli Hoylu''m sen binler yaşa

Yiğitler Silkinip Ata Binende

Yiğitler silkinip ata binende Derelerde boz kurtlara ün olur Yiğit olan döne döne döğüşür Kötüler kavgadan kaçar don olur Yiğit cidasını almış atıyor Ak elleri kızıl kana batıyor Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyor Kaçma kötü kaçma şimdi hun olur Bir yiğit cidasın'' a!mış eline Başını koymuş da mertlik yoluna Kalkan parelene zırhlar deline Kanlı gömlek koç yiğide don olur Köroğlu çağırır figan, ağıtlar İman ehli birbirini öğütler Boydan boya demir donlu yiğitler Çalar cidasını kahraman olur

Yol Verin Dumanlı Dağlar

Yol verin dumanlı dağlar Aşmaya Ayvaz geliyor Çağlasın soğuk pınarlar İçmeye Ayvaz geliyor Bu dağlarda biten güller Kokuşu lal eder diller Dalında cüda bülbüller Ötüşün Ayvaz geliyor Bizim yaylanın yiğidi Belinde gümüş dividi Yaylanın servi, söğüdü Gölg''edin Ayvaz geliyor Bizim yaylalar oluklu Akar suları balıklı Al vafalı. mor yelekli Kız gerek Ayvaz geliyor Bizim yaylanın uşağı Belinde Aydın bıçağı Yaylanın türlü çiçeği Kokuşun Ayvaz geliyor Köroğlu der ki tayalar Ati''imiz hayvan kovalar Sarptaki yalçın kayalar Yassılın Ayvaz geliyor

Yürün Beyler Korkman Gününüz Doğdu

Yürün beyler korkman gününüz doğdu Alın kaleleri burçları şimdi Bir savaş edelim Çin Maçin ile Basın dereleri leşleri şimdi Köroğlu''m çıkalım dağlar salına At sürelim mal yemezin malına Başım koydum arkadaşın yoluna Başı dost yoluna koyanlardanız